مرثیه شرق در رثای پوشکین
مرثیه شرق در رثای پوشکین یا «مرثیه شرق در وفات پوشکین» نام قصیده ایست که میرزا فتحعلی آخوندزاده در واقعه بعد از کشته شدن الکساندر پوشکین سروده‌است. این قصیده در ژانویه ۱۹۳۷ سروده شده و جزء اولین کارهای آخوندزاده می‌باشد. این قصیده بعداً بکمک الکساندر بستوزف، دوست و آموزگار روسی آخوندزاده به زبان روسی ترجمه و در روزنامه Moskovskii Nablyudatel چاپ گردید.
ٰ
| متن قصیده | ||
|---|---|---|
| ﻧﺪاده دﯾﺪه ﺑﻪ ﺧﻮاب و ﻧﺸﺴﺘﻪ درﺷﺐ ﺗﺎر | ﺑﮕﻔﺘﻤﯽ ﺑﻪ دل ای ﮐﺎن ﮔﻮھﺮاﺳﺮار | |
| ﭼﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻠﺒﻞ ﮔﻠﺰارت از ﻧﻮا ﻣﺎﻧﺪه | ﭼﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻃﻮﻃﯽ ﻧﻄﻘﺖ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪﮔﻔﺘﺎر | |
| ﭼﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ راه ﺳﺨﻦ ﺳﻨﺠﯽ اتﺷﺪه ﻣﺴﺪود | ﭼﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﭘﯿﮏﺧﯿﺎﻟﺖ ﺑﻤﺎﻧﺪه از رﻓﺘﺎر | |
| بهار آﻣﺪ و ھﺎن ھﺮ ﯾﮏ از ﺑﻨﺎت ﻧﺒﺎت | ﺟﻤﺎل ﺧﻮﯾﺶ ﺑﻪ آراﯾﺸﯽ ﮐﻨﺪ اظهار | |
| ﺑﻨﻔﺸﻪ زار ﺷﺪ اﻃﺮاف ﺟﻮﯾﺒﺎر ﭼﻤﻦ | ﺷﮑﻔﺖ ﻏﻨﭽﻪ ﻧﺎری ﺑﻪ ﮔﻠﺒﻦ ﮔﻠﺰار | |
| ﻧهاده ﺗﺎج ﺷﮑﻮﻓﻪ ﺑﺮ ﺗﺎرک اﻧﺪر ﺑﺎغ | ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺧﺴﺮو اﺷﺠﺎر ﺑﺎ ﮐﻤﺎل وﻗﺎر | |
| ﺳﺮان ﺳﻮﺳﻦ و زﻧﺒﻖ ﺑﻪ ﺷﺎدیش ﻧﻮﺷﻨﺪ | ﺷﺮاب ژاﻟﻪ ز اﻗﺪاح ﻻﻟﻪ ﺑﺎ ﺗﮑﺮار | |
| ﭼﻨﺎن ز ﯾﺎﺳﻤﻦ آراﺳﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺰم ﭼﻤﻦ | ﮐﻪ ﺧﯿﺮه از ﻧگهش ﭼﺸﻢ ﻧﺮﮔﺲ ﺧﻤﺎر | |
| ﺑﻪ رﺳﻢ ﺗﺤﻔﻪ ﺧﻮش آﻣﺪ ﮐﻨﺎن ﺑﺮد ﺑﻠﺒﻞ | ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ ورق ﮔﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ در ﻣﻨﻘﺎر | |
| ﺑﻪ ﺻﻮت ﺑﺰم ﺳﺤﺮﮔﻪ ﻧﻮا ﺳﺮاﺳﺖ ﻃﯿﻮر | ﮐﻪ از ﻧﻘﺎب ﺗﺮاب ای ﻧﮕﺎر ﺳﺒﺰه ﺳﺮ آر | |
| هر آن ﭼﻪ هست تهیدﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ از هنری | ز هر ﮐﺪام ﻣﺘﺎﻋﯽ اﺳﺖ اﻧﺪرﯾﻦ ﺑﺎزار | |
| ﻣﮕﺮ ﺗﻮ ﮐﺰ ﻓﺮح و ﺷﻮر ﺑﯽ ﻧﺼﯿﺐ ﺷﺪی | زﺧﻮاب ﺧﺎﻣﺸﯽ ای دل ﻧﻤﯽ ﺷﻮی ﺑﯿﺪار | |
| ﺟﻮاب داد ﮐﻪ ای ﻣﻮﻧﺴﻢ ﺑﻪ تنهایی | ﻣﺮا دﮔﺮ ﭘﺲ از اﯾﻦ در ﻣﺪار ﺧﻮد ﺑﮕﺬار | |
| ﻣﮕﺮ ﺗﻮ ای ز جهان ﺑﯽ ﺧﺒﺮ ﺑﻨﺸﻨﯿﺪی | ز ﭘﻮﺷﮑﯿﻦ ﺑﻪ ﺧﯿﻞ ﺳﺨﻨﻮران ﺳﺎﻻر | |
| ﭼﻪ ﭘﻮﺷﮑﯿﻦ ﮐﻪ ﺑﻪ هنگام ﻧﮑﺘﻪ ﭘﺮدازیش | ﺻﺪای ﻣﺪح ز هر ﮔﻮﺷﻪ ﺧﺎﺳﺘﯽ ﺻﺪ ﺑﺎر | |
| ﭼﻪ ﭘﻮﺷﮑﯿﻦ ﮐﻪ ﺳﯿﻪ رو ﺷﺪﺳﺖ ﮐﺎﻏﺬ | از آن ﮐﻪ ﮐﺎش ﺧﺎﻣﻪ وی را ﻓﺘﺪ ﺑﻪ روش ﮔﺬار | |
| ﺑﺤﺴﻦ ﻃﺒﻊ ﺑﯿﺎراﺳﺖ ﻧﻈﻢ ﻟﻮﻣﻨﻮﺳﻒ | ﺧﯿﺎل وی همه آﻧﺠﺎ ﮔﺮﻓﺖ اﺳﺘﻘﺮار | |
| اﮔﺮﭼﻪ ﻣﻠﮏ ﺳﺨﻦ را ﮔﺮﻓﺖ درﺟﺎوﯾﻦ | ﺑﻪ ﺣﮑﻢ راﻧﯽ و ﻧﻈﻤﺶ وﻟﯽ ﺷﺪ او ﻣﺨﺘﺎر | |
| ﮐﺮﻣﺰن از ﻣﯽ ﻋﺮﻓﺎن ﺑﮑﺮد ﭘﺮﮐﺎﺳﯽ | وﻟﯽ ﺑﺨﻮرد وی آن ﻣﯽ زﮐﺎﺳﻪ ﺳﺮﺷﺎر | |
| ﺧﯿﺎل داﺷﺖ ﺑهر ﮔﺮدش اش ﮐﻪ ﭼﻮن ﻃﺎووس | ھﺰار ﻧﻘﺶ ﻏﺮﯾﺐ آورد در اﯾﻦ ﺑﺎزار | |
| ﺑﺘﯿﺮ ﻣﺮگ وﺟﻮدش ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺑﻨﻤﻮدﻧﺪ | ز روزﮔﺎر وی آورد ﺑﯿﺪرﯾﻎ دﻣﺎر | |
| ﺳﺮاج روح ورا ﺗﻨﺪ ﺑﺎد اﺟﻞ | ﺧﺎﻣﻮش و ﺳﺎﺧﺖ ﺷﺒﺴﺘﺎن ﺟﺴﻢ او را ﺗﺎر | |
| ﺑﻪ ﺗﯿﺸﻪ ﺳﺘﻢ اﯾﻦ ﺑﺎﻏﺒﺎن ﭘﯿﺮ ﺑﺮﯾﺪ | / ﻧﮫﺎل ﻧﻮرس ﻗﺪش ز ﺻﺤﻦ اﯾﻦ ﮔﻠﺰار | |
| ﺳﺮش ﮐﻪ ﻣﺨﺰن ﮔﻨﺞ ﻣﻌﺎﻧﯽ دل ﺑﻮد | ز ﺟﻮر ﻣﺎر ﻃﺒﯿﻌﺖ ﺑﮕﺸﺖ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺎر | |
| ﭘﺮﯾﺪ ﻣﺮغ رواﻧﺶ ز آﺷﯿﺎن ﺑﺪن | ﺷﺪه اﻧﯿﺲ اﻟﻢ ﺟﻤﻠﻪ ﺻﻐﺎر و ﮐﺒﺎر | |
| زﻣﯿﻦ روس ﺑﻪ ﯾﺄس و ﺣﺰن ﮐﻨﺪ ﻧﻮﺣﻪ | ﮐﻪ ای ﻗﺘﯿﻞ ز دﺳﺖ ﺷﺮﯾﺮ ﺑﺪ ﮐﺮدار | |
| ﺗﺮا ﻧﮑﺮد ﺧﻼص آن ﻃﻠﺴﻢ ﺗﻮ ﺣﻘﺎ | ز ﻗﯿﺪ ﺳﺤﺮﮔﺮی اﯾﻦ ﻋﺠﻮز جوهر ﮐﺎر | |
| ز ﻣﻠﮏ «ﺑﺎﻏﭽﻪ ﺳﺮای» ﺑﻮی ﻋﻄﺮ از آن دو ﮔﻠﺖ | دهد ﺑﻪ ﺧﺎک ﺗﻮ«ﻓﻮاره» ﺑﺎ ﻧﺴﯿﻢ بهار | |
| ﺑﺮد ﺷﻌﺮ ﺗﻮ «ﭘﯿﺮ ﺳﭙﯿﺪ ﻣﻮ ﻗﻔﻘﺎز» | ﺑﻪ ﺷﻌﺮ«ﺻﺒﻮﺣﯽ» ﺗﺮاﺳﺖ ﻣﺎﺗﻤﺪار | |
| ز دوﺳﺘﺎن زﻣﯿﻨﯽ ﭼﻮ دور اﻓﺘﺎدی | در آﺳﻤﺎن ﺑﻪ ﺗﻮ ﮔﺮدﯾﺪ رﺣﻤﺖ ﺣﻖ ﯾﺎر |
منابع
- Algar، Hamid. «Akhundzada». Encyclopaedia Iranica. بازبینی‌شده در 25 oct 2012.
- امیر احمدیان. «نگاهی به زندگی و آثار پوشکین». وب‌گاه آفتاب.
آمار
وب سایت:
