حبیب ساهر (۱۲۸۲-۱۳۶۴) هجری شمسی (معروف به اولکر)، شاعر، داستان‌نویس و مترجم ایرانی، و محققان ادبیات ترکی آذربایجانی، از او با عنوان پدر شعر نو ترکی آذربایجانی یاد می‌کنند. 

زندگی

حبیب ساهر در اردیبهشت ماه ۱۲۸۲ هجری شمسی در ترک (tark)میانه به دنیاآمد و کودکی خردسال بود که همراه با پدر و مادرش به تبریز آمد. پدرش در آشوب‌های داخلی شهر تبریز در روزهای پیروزی انقلاب مشروطیت، ناپدید شد و حبیب، ازهمان کودکی طعم یتیمی را چشید. دوران دبیرستان را با محمدحسین شهریار هم‌مدرسه شد و به گمان بسیاری، منظور شهریار از: «شهریارا بی حبیب خود نمی‌کردی سفر»، ساهر بوده‌است.

بعد از دوران دبیرستان و مراودت ادبی با شهریار، به کردستان رفت و در کار حساب و کتاب خوانین کرد به فعالیت پرداخت. آن گاه سر از استانبول درآورد و از دانشگاه این شهر درسال ۱۳۰۴ در ۲۲ سالگی لیسانس جغرافیا گرفت و از آن پس دوران چهل ساله معلمی و آفرینش ادبی او آغاز شد. او در روستاها و شهرهای آذربایجان، قزوین و در واپسین سال‌ها در تهران معلمی کرد و تا اواسط دهه ۴۰ در این شغل باقی ماند.

ساهر، داستان‌نویس و شاعری توانا بود. از او آثاری به سه زبان ترکی، فارسی و فرانسوی منتشر شده‌است . هم‌زمان با تقی رفعت و قبل از ظهور نیما، ساهر شعر نو فارسی سرود و سبک جدیدی را در شعر ترکی بنیان گذاشت، و بدین‌گونه بود که عنوان «پدر شعر نو ترکی ایران» درمورد او به کار رفت.

اکنون در دانشکده‌های ادبیات ترکیه و جمهوری آذربایجان، دانشجویان دوره‌های عالی ادبیات ترکی، برای فارغ التحصیل شدن، باید در کنار سایر دروس خود، درسی سه واحدی به نام ساهر شناسلیق (ساهرشناسی) را هم بگذرانند.^{[نیازمند منبع]} ظرایف ادبی اشعار ترکی ساهر، همچون «حیدربابایا سلام » شهریار، آن چنان گسترده و غنی است، که تاکنون قریب ۶ موضوع پایان نامه دوره دکترا و کارشناسی ارشد را به خوداختصاص داده‌است .

حبیب ساهر در ۲۴ آذر ۱۳۶۴هجری شمسی، در تهران در گذشت. آرامگاه وی در بهشت زهرای تهران واقع شده‌است .

کتاب‌شناسی

مجموعه آثار فارسی ساهر :

• شقایق (مجموعه شعر نو و کهن) ۱۳۲۲ – تبریز
• سابه‌ها (مجموعه شعر نو و کهن) ۱۳۲۴ – تبریز
• اشعار برگزیده (مجموعه شعر) ۱۳۲۶ – اردبیل
• افسانه شب (مجموعه شعر) ۱۳۲۵ – تبریز
• خوشه‌ها (مجموعه شعر) ۱۳۳۳ – قزوین
• جغرافیای ایالت خمسه، ۱۳۳۷ – قزوین (اثر علمی – تحقیقی درباره جغرافیا)
• اساطیر (مجموعه شعر) ۱۳۴۵ – قزوین
• اشعار برگزیده (مجموعه شعر) ۱۳۴۷ – قزوین
• کتاب شعر ساهر (۱) ۱۳۵۳ – انتشارات نبی تهران
• کتاب شعر ساهر ۲ – ۱۳۵۴ – انتشارات گوتنبرگ تهران
• میوه‌گس (مجموعه حکایات و خاطرات) ۱۳۵۴ – انتشارات گوتنبرگ تهران
• ادبیات منظوم ترکی (آنتالوژی، مشتمل بر شرح حال بیش از صد شاعر ترک زبان اهل ترکیه، ۱۳۵۶ – انتشارات دنیای دانش تهران)
• کتاب شعر ساهر (۳)
• ترجمه اشعار شارل بودلر فرانسوی به فارسی

مجموعه آثار ترکی ساهر :

• لیریک شعر (مجموعه شعر)، قزوین، ۱۳۴۴
• کوءشن (مجموعه شعر)، تهران، ۱۳۵۸
• سحر ایشیقلانیر (مجموعه شعر) تهران، ۱۳۵۸
• سوءنمین گونشلر (ترجمه‌هایی منتخب از آثار کلاسیک فارسی به ترکی)، تهران – ۱۳۶۱
• داغینیق خاطره لر (مجموعه خاطرات)، تهران، ۱۳۶۱
• قیزسسی، قیزیل سسی، قازان سسی (رمان)
• خاطره لر یا حیاتین یئددی بوروقلاری (خاطره‌های یا هفت خوان حیات)
• خاطره لر، باشاگلن چیکیلیر

• ترجمه جزء آخر قرآن کریم، بخشی از غزلیات حافظ، شصت رباعی اصیل و ناب از خیام، گلستان سعدی و بسیاری آثار دیگر را به‌صورت منظوم به زبان ترکی معاصر.

منابع

• مهدی حسین، «حبیب ساهرو ...»، هفته نامه اینجه صنعت، باکو ۱۹۶۹.
• قاسم جهانی، هفته نامه اینجه صنعت، باکو ۱۹۶۹/
• دکتر شکری ائلچین، در مقالاتی که در آنکارا به چا رسیانده‌است.
• وفا علیف، «ایرانلی شاعر، حبیب ساهر ...» ماهنامه، آذربایجان باکو، ۱۹۷۹، شماره ۳.
• مرتضی مجدفر، «حبیب ساهرین یازی دیلی و اونون رابطهسی حیات ایله» انقلاب یولوندا، ۱۳۵۹ شماره ۷.
• خانم دکتر برنجیان، در تاریخ ادبیات آذربایجان، آمریکا، ۱۹۸۲ (History of Azerbayjanian literature) * دکتر حسین، صدیق در مهد آزادی (هنر و اجتماع)، ویژه حبیب ساهر، ۱۳۴۷، تبریز.
• روزنامه ادبیات جبهه‌سی در ترکیه، ۳۰ حزیران ۱۹۸۰.
• گنجعلی صباحی، «درین دویغولو شاعریمیز...» مجله وارلیق، خرداد، ۱۳۶۰.
• پروفسور حمید آرسلی در تاریخ معاصر آذربایجان، ج ۲ – بخش ۱.
• گنجعلی صباحی، در شعریمیز زمانلا آددیملاییر، ۱۳۶۰ – تهران.

• دکتر حسین، صدیق در ویژه نامه ادب و هنر کیهان، دوشنبه ۰۲/۱۰/۱۳۶۴ (بعد از مرگ استاد)
• کاظم السادات اشکوری، یادی از حبیب ساهر، آدینه، شماره ۳، جمعه ۱۳ دی ۱۳۶۴.
• مرتضی مجدفر، استاد ساهر در یک نگاه، روزنامه فروغ ۱۴/۰۳/۱۳۶۶ آزادی، تبریز
• مرتضی مجدفر، سعدی شیرازی و ساهر، روزنامه اطلاعات، ۲۳/۰۷/۶۶، تهران.
• مرتضی مجدفر، آرزی و قمبر، منظومه‌ای غنایی از استاد ساهر، روزنامه کیهان ۲۵/۰۸/۶۶ -تهران.
• مرتضی مجدفر، حافظ الفت، یادبودی از شاعر آذربایجانی میر حبیب ساهر، روزنامه همشهری ۱۹/۰۴/۷۴، تهران.
• ویژه نامه هفته نامه صاحب در تبریز، ۱۳۷۶.
• ویژه نامه هفته نامه امید زنجان، ۱۳۷۶.
• عباس مهیار، با خلوت گزیدگان خاک(گوشه‌هایی از تاریخ ادبیات معاصر) مؤسسه انتشاراتی جامعه– ۱۳۷۹.

• دکتر حسین محمدزاده، صدیق «دید از نوآوری‌های ساهر» تبریز، ۱۳۵۷، نشر ساوالان.
• شماره یکم اردیبهشت ۱۳۸۰ روزنامه همشهری